Autor: advokat Predrag Savić
|
Preuzmi: Zakon o vraćanju oduzete imovine i obeštećenju Preuzmi: Obrazac zahteva za restituciju Preuzmi: Spisak Pošta – Restitucija |
Povezane teme |
Po pravilu vraća se samo neizgradjeno gradjevinsko zemljište, ali postoji niz izuzetaka. Pošto će povraćaj gradjevinskog zemljišta umnogome zavisti od postupaka konverzije i legalizacije neki postupci restitucije trajaće i po pola veka!
U skladu sa odrebama Zakona o vraćanju oduzete imovine i obeštećenju predmet vraćanja, TREBALO BI DA BUDE i građevinsko zemljište u javnoj svojini Republike Srbije, autonomne pokrajine ili jedinice lokalne samouprave, kao i građevinsko zemljište u državnoj, društvenoj odnosno zadružnoj svojini. Restitucija gradjevinskog zemljišta umnogome će zavisi od postupaka konvezijre i legalizacije koji su propisani u odredbama Zakona o planiranju i gradnji (“Službeni glasnik RS”, br. 72/09, 81/09 – ispravka, 64/10 – US i 24/11 ), koji zaslužije mnogo kritika i sa aspekta pravne nauke, ali i zbog silnih problema u svakodnevnoj primeni.
Odmah je uočljivo da je sprki zakonodavac u opštem zakonu o denacionalizaciji prvo naveo koje se podržavljeno zemljište neće moći vratiti starim vlasnicima.
U članu 22. Zakona ovraćanju i obeštećenju oduzete imovine , porpisano je , da se ne vraća izgrađeno građevinsko zemljište, ako zakonom za pojedine slučajeve nije drukčije određeno.
Ne vraća se građevinsko zemljište na kome se nalaze javne površine, ili je planskim dokumentom, važećim na dan stupanja na snagu opšteg zakona o denacionalizaciji, predviđena izgradnja objekata javne namene, u skladu sa zakonom kojim se uređuje prostorno planiranje, izgradnja i građevinsko zemljište, kao ni građevinsko zemljište na kome su izgrađeni objekti koji nisu predmet vraćanja u naturalnom obliku u skladu sa odredbma opšteg zakona o denacionalizaciji, kao ni neizgrađeno građevinsko zemljište za koje u skladu sa zakonom kojim se uređuje prostorno planiranje, izgradnja i građevinsko zemljište postoji pravnosnažno rešenje o lokacijskoj dozvoli u vreme stupanja na snagu ovog zakona.
Ne vraća se neizgrađeno građevinsko zemljište na kome je planskim dokumentom važećim na dan stupanja na snagu opšteg zakona o denacionalizaciji predviđena izgradnja objekta u funkciji realizacije projekta ekonomskog razvoja, objekta koji je namenjen za socijalno stanovanje, u skladu sa zakonom kojim se uređuje socijalno stanovanje i stanova u skladu sa Uredbom o merama podrške građevinskoj industriji kroz subvencionisanje kamate po kreditima za finansiranje stambene izgradnje u 2010. godini (“Službeni glasnik RS”, broj 4/10), kada je investitor izgradnje tih stanova Republika Srbija, u skladu sa Uredbom o uslovima i načinu pod kojima lokalna samouprava može da otuđi ili da u zakup građevinsko zemljište po ceni, manjoj od tržišne cene, odnosno zakupnine ili bez naknade (“Službeni glasnik RS”, br. 13/10 i 54/11), pod uslovom da u roku od 60 dana od dana stupanja na snagu ovog zakona vlasnici tog zemljišta dostave Vladi popis katastarskih parcela tog građevinskog zemljišta i Vlada svojim aktom u roku od 60 dana od dana dostavljanja zahteva izvrši verifikaciju katastarskih parcela za ove namene.
Ne vraća se građevinsko zemljište na kome je izgrađen objekat stalnog karaktera u skladu sa zakonom, a na tom zemljištu nije izvršena konverzija prava korišćenja u pravo svojine u skladu sa članom 101. Zakona o planiranju i izgradnji (“Službeni glasnik RS”, br. 72/09, 81/09 – ispravka, 64/10 – US i 24/11
Ne vraća se građevinsko zemljište na kome je izgrađen objekat bez građevinske dozvole, koje u postupku legalizacije bude određeno kao zemljište za redovnu upotrebu objekta, u skladu sa zakonom kojim se uređuje prostorno planiranje, izgradnja i građevinsko zemljište.
U slučaju da je pokrenut postupak legalizacije , Agencija će prekinuti postupak vraćanja do pravnosnažnog okončanja postupka legalizacije, koja prestavlja po opštem zakonu o denacionalizaciji predhodno pitanje !
Pošto srpski zakonodavac poborjao slučajeve u kojima je naturalna restitucija gradjevinskog zemljišta zabranjena, u članu 23. Zakoan o vraćanju i obeštećenju oduzete imovine pobrojao je slučajeve u kojima je moguće vraćanje!
Tako je uvedeno pravilo da se vraća gradjevinsko zemljište bivšem vlasniku na neizgrađenom građevinskom zemljištu u javnoj svojini, na kome je kao vlasnik ili korisnik upisana Republika Srbija, autonomna pokrajina ili jedinica lokalne samouprave!
Vlasnik objekta ili vlasnik na posebnom fizičkom delu zgrade, bez obzira na vreme izgradnje objekta, koji je u vreme podržavljenja bio vlasnik na građevinskom zemljištu na kome je taj objekat izgrađen, ostvaruje pravo svojine, odnosno susvojine na tom građevinskom zemljištu, ako to pravo ne ostvari po osnovu konverzije u skladu sa odredbama Zakona o planiranju i izgradnji.
Bivšem vlasniku koji je nosilac prava korišćenja na neizgrađenom građevinskom zemljištu u državnoj svojini, građevinsko zemljište se vraća ukoliko pravo svojine ne ostvari konverzijom prava korišćenja u pravo svojine u skladu sa članom 101a Zakona o planiranju i izgradnji. Pomenut član 101 a Zakona o izgradnji planiranju glasi:
„Licima koja su upisana kao nosioci prava korišćenja na neizgrađenom građevinskom zemljištu u državnoj svojini u javnoj knjizi o evidenciji nepokretnosti i pravima na njima, prestaje pravo korišćenja na građevinskom zemljištu i prelazi u pravo svojine, bez naknade.
Odredba stava 1. ovog člana ne primenjuje se na lica koja po ovom zakonu mogu ostvariti pravo na konverziju prava korišćenja u pravo svojine uz naknadu, kao i na lica iz čl. 105, 106. i 106a ovog zakona.
Upis prava svojine po zahtevu lica iz stava 1. ovog člana vrši organ nadležan za poslove vođenja evidencije nepokretnosti i pravima na njima u roku od godinu dana od dana stupanja na snagu ovog zakona. Po isteku ovog roka, upis prava svojine vrši organ nadležan za poslove vođenja evidencije nepokretnosti i pravima na njima, po službenoj dužnosti.“
Izuzetno, biće moguća i restitucija gradjevinskog zemljišta koje je prodato, odnosno stečeno u postupku privatizacije kao imovina ili kapital subjekata privatizacije i to pod posebnim uslovima! Zakonodavac propisuje da će se bivšem vlasniku vrati pravo svojine i pravo korišćenja na neizgrađenom građevinskom zemljištu, ako lkupac iz postupka privatizacije, tj. lice iz člana 103. Zakona o planiranju i izgradnji nije podnelo ili ne podnese zahtev za konverziju u roku od 60 dana od dana stupanja na snagu ovog zakona i ako se ne izvrši konverzija prava korišćenja u pravo svojine uz naknadu u roku od dve godine od dana podnošenja tog zahteva, a sve pod uslovom da je kupac u ugovoru o prodaji kapitala zaključenom u postupku privatizacije prihvatio vraćanje imovine.
Bivšem vlasniku vratiće se pravo svojine i pravo korišćenja na neizgrađenom građevinskom zemljištu za koje određeno lice – nosilac prava korišćenja ima pravo na konverziju u skladu sa propisima o planiranju i izgradnji, a pravo korišćenja mu je prestalo na njegov zahtev saglasno tim propisima.
Ako iz nekog razloga predviđenog zakonom ili ugovorom, ugovor o dugoročnom zakupu bude raskinut, zakupodavac je dužan da odmah, a najkasnije u roku od osam dana od dana raskida ugovora, obavesti Agenciju o ovoj činjenici, u cilju okončanja postupka po zahtevu bivšeg vlasnika, ako je isti podnet u skladu sa odredbama ovog zakona.
Bivši vlasnik, koji je preneo pravo korišćenja na neizgrađenom građevinskom zemljištu na treće lice, nema pravo na vraćanje ni na obeštećenje .
S obzirom, da se postupci legalizacije i konverzije sprovode vrlo traljavo i sporo, uz puno samovolje i površnog tumačenja normi od strane nadležnih gradskih i opštinskih organa i da konacnu odluku često donose tek Upravni sud, može se očekiavati da pojedini postupci restutucije gradjevinskoj zemljiošta piotraju i pola veka! Naravmno, u slučajevima neizgradjenog gradjevinskog zemljišta isto tako , postupci restitucije bi mogli pravosnažno da se završe u vrlo kratkom roku, pod uslovm da se pribavi sve neophodna dokumentacija i obezbedi valjana pravna pomoć tokom celog postupka!