Autor: Advokat Predrag T. Savić
Pravno lice je organizacija, tj. domaći ili strani subjekt koji je nosilac određenih prava i obaveza. Država određuje koja će organizacija imati svojstvo pravnog lica. Ta tvorevina mora ispunjavati određene uslove u pogledu unutrašnje organizacije, obavljanja određenih poslova, članstva, kao i da poseduje sopstvena pravna pravila u vidu statuta, pravilnika ili osnivačkog ugovora. Fizičko lice je svaki živi čovek, a odgovorno lice fizičko lice kome su povereni određeni poslovi u pravnom licu i lice koje je ovlašćeno da postupa u ime pravnog lica.
Pravno lice odgovara za krivično delo koje je u okviru svojih ovlašćenja učinilo rukovodeće lice u nameri da za pravno lice ostvari korist. Dakle, odgovornost pravnog lica zasniva se na krivici odgovornog lica. Kao glavne kazne pravnom licu mogu se izreći novčane kazne i prestanak pravnog lica. Uz to, pravnom licu mogu se izreći i mere bezbednosti: zabrana obavljanja određenih delatnosti, oduzimanje predmeta i javno objavljivanje presude. Prva mera može se izreći samo uz kaznu, a druge dve ako je pravnom licu izrečena uslovna osuda.
Za isto krivično delo protiv pravnog i odgovornog lica vodi se jedinstven postupak i donosi jedna presuda, mada su propisana i odstupanja od ovog pravila.
Mesna nadležnost suda određena je prema mestu izvršenja, tj. pokušaja krivičnog dela, a ako se postupak pokreće samo protiv pravnog lica, nadležan je sud na čijem području je sedište, tj. predstavništvo pravnog lica.
Okrivljeno pravno lice mora imati predstavnika. U određenim situacijama sud mu može dodeliti predstavnika, ako ono samo to ne uradi. Ono takođe može imati branioca. Pravno i odgovorno lice mogu imati zajedničkog branioca, ako to nije u suprotnosti s interesima njihove odbrane.
Krivični postupak protiv pravnih lica sastoji se iz tri faze: pretkrivičnog, prethodnog i glavnog postupka. U sadržaju optužnog akta kojim se pokreću krivični postupak i presude, moraju biti navedeni osnovni podaci o pravnom licu (sedište i delatnost pravnog lica, registarski i matični broj), neophodni za njegovu identifikaciju. U pretkrivičnom postupku predviđena je mogućnost da javni tužilac odbaci krivičnu prijavu protiv pravnog lica.
Od 4. novembra 2008. godine u Srbiji je stupio na snaguZakon o odgovornosti pravnih lica za krivična dela, koji se primenjuje na teritoriji Republike Srbije, a isti je objavljen u Službenom glasniku RS, 97/2008 (27.10.2008.)