Poštovana,
Bitan uslov koji mora da bude ispunjen da bi se vršila isplata porodične penzije je da korisnik penzije nije zaposlen odnosno da ne obavlja delatnost po osnovu koje je osiguran.
Prema odredbi člana 117. stav 2. Zakona o penzijskom i invalidskom osiguranju, izričito je predviđeno, da se korisniku porodične penzije, koji stekne svojstvo osiguranika, obustavlja isplata porodične penzije. Znači, da bi se koristila porodična penzija, korisnik ne može biti u radnom odnosu, ne može obavljati delatnost – samostalnu ili poljoprivrednu, po osnovu koje je osiguran, ne može biti angažovan po osnovu ugovora o povremenim i privremenim poslovima, po osnovu ugovora o delu ili bilo kog drugog ugovora, po osnovu koga se ostvaruje ugovorena naknada.
Odredbom člana 88. stav 3. napred navedenog Zakona je predviđeno da je korisnik prava dužan da Republičkom fondu PIO blagovremeno prijavi svaku promenu koja je od uticaja na pravo, odnosno obim korišćenja prava. Ovo znači da ukoliko neko od korisnika porodične penzije stekne svojstvo osiguranika – u ovom slučaju to je zasnivanje radnog odnosa, dok je u tom osiguranju po osnovu radnog odnosa, mora mu se obustaviti isplata penzije. Korisnik je obavezan da činjenicu da je u osiguranju prijavi Fondu.
Treba naglasiti jednu bitnu stvar ovde, a to je da se ovde ne radi o prestanku prava na penziju, već samo o obustavi isplate penzije, jer da bi se vršila isplata stečene porodične penzije korisnik ne može biti u osiguranju po bilo kom osnovu.
Po prestanku radnog odnosa odnosno osiguranja po ovom osnovu, potrebno je podneti zahtev nadležnoj filijali Fonda PIO za ponovno uspostavljanje isplate porodične penzije.
Zakon o penzijskom i invalidskom osiguranju u čl. 208 propisuje pravo Fondu PIO da zahteva naknadu štete pričinjenu fondu, odnosno povraćaj nezakonito i nepravilno izvršenih isplata penzija i drugih novčanih pitanja iz penzijskog i invalidskog osiguranja fizičkim licima, a shodno odredbama zakona o obligacionim odnosima koji uređuju sticanje bez osnova.
Fond donosi rešenje o utvrđivanju preplaćenog iznosa penzija u kojem navodi visinu preplaćenog iznosa i način za povraćaj istog.
Fond može doneti rešenje da preplaćeni iznos bude nadoknađen obustavom do 1/3 mesečnog iznosa penzije sve dok se na taj način ne izmiri utvrđen preplaćen iznos penzija, ako se Fond i korisnik penzije sporazumeju o takvom načinu povraćaja preplaćenih iznosa penzija.
Ako je reč o sporu po tužbi Republičkog fonda PIO protiv fizičkog lica za povraćaj nezakonito i nepravilno izvršenih isplata penzija i drugih novčanih primanja iz penzijskog i invalidskog osiguranja, onda bi to bio spor koji je u stvarnoj nadležnosti osnovnih sudova, te možete očekivati da ukoliko sa Fondom PIO ne postignete sporazum oko načna regresiranja neosnovano isplaćene penzije, da preko nadležnog osnovnog suda podnesu tužbu za povraćaj neosnovano isplaćenog iznosa penzije.
Vaš Pro Bono