IZMENE STATUTA GRADA BEOGRADA
Autor teksta: Član radne grupe za izmenu Statuta grada Beograda
Advokat Nenad Cvjetićanin
Radna grupa za izmenu statuta grada Beograda je završila rad na izmenama Statuta grada 10.februara 2010.god. a tekst izmena je nakod davanja pozitivnog mišljenja od strane gradskih opština usvojen na sednici skupštine grada održanoj dana 22.marta.2010.godine.
Izmenama važećeg Statuta grada pristupilo se radi njegovog usaglašavanja sa zakonima donetim nakon stupanja na snagu Statuta grada, među kojima su najbitniji Zakonom o planiranju i izgradnji, Zakon o socijalnom stanovanju, Zakon o dobrobiti životinja, Zakon o budžetskom sistemu, Zakon o upravljanju otpadom, Zakon o regionalnom razvoju.
Pored toga javila se potreba za ponovnim razmatranjem određenih statutarnih rešenja za koja se pokazalo da nisu dovoljno precizna ili da su necelishodna.
Pitanje u vezi sa dodelom zvanja počasnog građanina Beograda, koje je do sada zadavalo dosta muke gradskim odbornicima, rešeno je na sledeći način. Umesto dvotrećinskom većinom, koja je jedino ovde bila predviđena, Skupština grada će o navedenoj dodeli odlučivati većinom glasova od ukupnog broja odbornika na osnovu izmena stava 4. člana 11. Statuta grada..
Izmene vezane za član 25. Statuta grada Beograda su najobimnije. Njime su utvrđene nadležnosti grada Beograda, nastale usled prilagođavanja teksta statuta sa Zakonom o planiranju i izgradnji, koje se ogledaju se u tome da grad „vrši inspekcijeski nadzor u oblasti prostornog planiranja i urbanizma na teritoriji grada za izgradnju i rekonstrukciju objekata do 800m2 bruto razvijene građevinske površine“.
Predviđeno je, i da je izdavanje urbanističko-tehničkih akata u nadležnosti grada, osim onih koje izdaje gradska opština, u skladu sa statutom.
Grad „izdaje građevinske dozvole za izgradnju i rekonstrukciju objekata preko 800m2 bruto razvijene građevinske površine, saobraćajnica i benzinskih stanica, kao i objekata linijske, odnosno komunalne infrastrukture osim onih za koje u skladu sa ovim statutom građevinsku dozvolu izdaje gradska opština; izdaje građevinske dozvole za objekte, odnosno delove objekata izgrađene ili rekonstruisane bez građevinske dozvole, odnosno odobrenja za izgradnju na teritoriji grada; vrši poslove inspekcijskog nadzora nad izgradnjom objekata za koje građevinsku dozvolu izdaje grad“.
U vezi sa ovom izmenom je i izmena prema kojoj bi tzv. prigradske opštine ubuduće trebalo da izdaju i građevinske dozvole za izgradnju i rekonstrukciju objekata linijske, odnosno komunalne infrastrukture na svom području. Time je delimično proširena nadlešnost „tzv prigradskih opština“.Ova izmena se odnosi samo na sedam prerifernih gradskih opština: Barajevo, Lazarevac, Grocka, Mladenovac, Obrenovac, Sopot i Surčin.
Tačka 5. Člana 25. Novoga Statuta je može se reći najveća sistemska izmena Statuta grada, a tiče se legalizacije bespravno izgrađenih objekata bez obzira na njihovu veličinu.
Ovi poslovi su sada staavljeni u nadležnost grada u cilju postizanja što veće efikasnosti i kako bi taj posao bio obavljen u što kraćem vremenskom periodu.Ranije je bio problem u tome što su neke opštine problem legalizacije rešavale brže, a neke sporije, zavisno od broja predmeta. Na ovaj način je izvršena unifikacija poslova, te njihovo sistemsko rešavanje.
Ovom izmenom se taj problem otklanja.
Par meseci pre usvajanja izmena Statuta Grada osnovan gradski sekretarijat za poslove legalizacije koji se nalazi u ul. Kraljice Marije br. 1, zgrada Ineksa XVI sprat.
Dodate su nove tačke prema kojima „grad donosi strategiju regionalnog razvoja za terioriju grada, u skladu sa nacionalnim planom regionalnog razvoja i obavlja druge poslove u oblasti regionalnog razvoja“ i grad je nadležan da „uređuje i obezbeđuje uslove i mere koje je potrebno sprovesti i obezbediti u toku uklanjanja objekta koji predstavlja neposrednu opasnost za život i zdravlje ljudi, za susedne objekte i za bezbednost saobraćaja“.
Tačka 8. Člana 25. predviđa izmene u cilju usaglašavanja sa Zakonom o upravljanju otpadom, a dodato je vršenje inspekcijskog nadzora u komunalnoj oblasti u skladu sa posebnom odlukom skupštine grada.
U tačku 9. Statuta je uneta odredba kojom je predviđeno da grad Beograd otuđuje i daje u zakup građevinsko zemljište u javnoj svojini, osim onog koje u skladu sa Statutom grada otuđuje i daje u zakup gradska opština, što takođe predstavlja usklađivanje sa Zakonom o planiranju i izgradnji.
Shodno Zakonu o socijalnom stanovanju, određeno je da grad, preko svojih organa „obezbeđuje uslove za razvoj socijalnog stanovanja na teritoriji grada; donosi lokalnu stambenu strategiju u skladu sa Nacionalnom strategijom socijalnog stanovanja i programe socijalnog stanovanja; osniva neprofitnu stambenu organizaciju u skladu sa zakonom“.
Usvojenim izmenama u nadležnost gradonačelnika stavljaja se donošenje odluka o proglašenju dana žalosti u Beogradu i proglašenju vanredne situacije u gradu, kao i osnivanje budžetskog fonda, utvrđivanje programa korišćenja pomenutog fonda i donošenje konsolidovanog bilansa grada.
U članu 54. utvrđeno je da Gradsko veće rešava u upravnom postupku u drugom stepenu u vezi sa pravima i obavezama građana, preduzeća, ustanova i drugih organizacija, u slučajevima kada su ti poslovi zakonom povereni gradu, osim kada su zakonom ili statutom u skladu sa zakonom, ti poslovi povereni u nadležnost drugom organu grada. Ono, takođe, donosi i procenu ugroženosti i plan zaštite i spašavanja u vanrednim situacijama.
Dato je ovlašćenje Skupštini grada da u skladu sa zakonom donosi strategiju regionalnog razvoja, kao i strateške planove i programe u oblastima koje se nalaze u nadležnosti grada.
Član 75. Statuta Grada se odnosi na izmenu ranijeg teksta po kome je gradska opština imala obavezu da traži mišljenje od nadležnog ministarstva na to da li se određeni datum može utvrditi kao praznik gradske opštine, a u praksi nadležno ministarstvo nije davalo takvu saglasnost iz razloga što je gradska opština nije jedinica lokalne samouprave, već grad Beograd.Novim tekstom je predvidjeno da takvu saglasnost sada daje gradonačelnik.
Promene u poslovima grada uslovile su i određene promene u poslovima gradskih opština. U skladu sa Zakonom o osnovama sistema obrazovanja i vaspitanja predloženo je nekoliko novih poslova gradskih opština i predviđeno je postupanje gradskih opština u vanrednim situacijama. Kao novi poslovi prigradskih opština predviđeni su poslovi vezani za upravljanje komunalnim otpadom na njihovom području, što proizilazi iz ovlašćenja tzv. prigradskih opština da organizuju i obavljaju komunalne delatnosti.
Dodavanjem novog člana 84a, precizno je uređeno razrešenje, ostavka i prestanak mandata izvršnih organa gradske opštine. „Predsednik gradske opštine može biti razrešen pre isteka vremena na koje je biran, na obrazložen predlog najmanje trećine odbornika, na isti način na koji je izabran. Razrešenjem ili ostavkom predsednika gradske opštine prestaje mandat zamenika predsednika gradske opštine i veća gradske opštine.“
Dopunom člana 137. Statuta je određeno da sve propise iz svoje nadležnosti donosi grad, ali je tokom primene Statuta bilo zahteva da gradske opštine pojedine odnose i pitanja bliže, odnosno drugačije urediti, svakako u skladu sa propisom grada (npr. Radno vreme u izdvojenim naseljenim mestima).Ta izmena je usvojena i time se izašlo u susret drugačijim životnim navikama koje imaju žitelji pojedinih perifernih gradskih opština.
Izmenom u članu 138. st.2 data je mogućnost donošenja pojedinačnog akta u formi odluke drugim organima grada, a ne samo Skupštini grada, ukoliko je to predviđeno zakonom, statutom grada ili drugim propisom.
Izmene statuta pre svega predstavljaju njegovo usklađivanje sa setom zakona koji su doneti od trenutka usvajanja osnovnog teksta 16.oktobra 2008.godine, pa do danas, ali je iskorišćena prilika da se otklone neke nedoumice koje je praksa, tj. njegova primena iznedrila, kao i za prenos određenih nadležnosti sa Grada na gradske Opštine i obratno kako bi rad ubuduće bio efikasniji.
ADVOKAT
Nenad D. Cvjetićanin